Urlop wychowawczy to forma bezpłatnej przerwy w życiu zawodowym, podczas której rodzic lub opiekun prawny zajmuje się dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze szóstego roku życia. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi 36 miesięcy i przysługuje osobie, która przed jego rozpoczęciem była zatrudniona przez co najmniej 6 miesięcy. Na urlop wychowawczy może przejść zarówno mama, jak i tata.
Każde z rodziców ma przywilej wykorzystania jednego miesiąca urlopu rodzicielskiego na wyłączność. Oznacza to, że jeżeli mama chce wykorzystać cały urlop, jego łączna długość wynosi 35 miesięcy. Pozostały miesiąc należy wyłącznie do taty i nie może on przekazać go mamie, nawet wtedy, gdy ma pewność, że z niego nie skorzysta. Nie jest to jednak przymus, ponieważ urlop wychowawczy, w przeciwieństwie do macierzyńskiego, jest całkowicie dobrowolny.
Jak przejść na urlop wychowawczy?
W celu skorzystania z urlopu wychowawczego należy złożyć pisemny wniosek na przynajmniej 21 dni przed jego planowanym rozpoczęciem. Pracodawca nie może odmówić Ci zgody na wykorzystanie urlopu wychowawczego. Ponadto, jeżeli nie ma takiej potrzeby, nie musisz wykorzystywać urlopu w całości. W zależności od sytuacji, możesz podzielić go na maksymalnie pięć części. Pomiędzy każdą z części urlopu wychowawczego możesz wrócić do pracy.
Przebywając na urlopie wychowawczym, jesteś ustawowo chroniona przed zwolnieniem, ale tylko wtedy, gdy wniosek został złożony przed wręczeniem przez pracodawcę wypowiedzenia. W przeciwnym przypadku urlop rodzicielski trwa do ostatniego dnia okresu wypowiedzenia. Ochrona przed zwolnieniem nie przysługuje, gdy doszło do likwidacji firmy lub jej upadłości, bądź pracodawca zastosuje wobec Ciebie zwolnienie dyscyplinarne.
W trakcie urlopu wychowawczego Twoje dziecko może chodzić do żłobka lub przedszkola, a ty możesz dorabiać na u dotychczasowego lub innego pracodawcy. Możesz podjąć pracę na część etatu lub umowę cywilnoprawną w taki sposób, by nie okazało się, że ze względu na pracę nie możesz samodzielnie zajmować się dzieckiem.
Urlop wychowawczy a ciąża
Co w sytuacji, gdy chcesz powiększyć rodzinę, a nadal przebywasz na urlopie wychowawczym? Wraz z wiadomością o ciąży Twój urlop wychowawczy nie ulega przerwaniu. Niestety komplikuje się sprawa związana z dolegliwościami ciążowymi, które będą wymagały zwolnienia lekarskiego. Dzięki płaconym w trakcie urlopu wychowawczego składkom zdrowotnym masz pełne prawo prowadzenia ciąży u lekarza przyjmującego na NFZ. Nie masz jednak odkładanych składek chorobowych, więc nie możesz przejść na zwolnienie lekarskie. W takim przypadku musisz przerwać urlop i wrócić do pracy na minimum jeden dzień, by odzyskać prawo do L-4.
W trakcie urlopu wychowawczego nie nabywasz prawa do ponownego urlopu wychowawczego i rodzicielskiego. Masz jednak prawo do otrzymywania zasiłku macierzyńskiego, który przysługuje przez 52 tygodnie. Po zakończeniu pobierania tego zasiłku masz trzy możliwości: powrót do pracy na poprzednie stanowisko i na tych samych zasadach wynagrodzenia, kontynuacja urlopu wychowawczego uzyskanego na pierwsze dziecko lub rozpoczęcie urlopu wychowawczego przysługującego po urodzeniu drugiego dziecka.
